Armoede in Nederland: de barmhartigheid van de participatiemaatschappij

 

5.3. Er is een stevige hand nodig

Derde uitgangspunt:
"Bijstandsgerechtigden moeten worden geactiveerd, zodat ze voor zichzelf gaan zorgen. Daar hebben ze geen zin in, dus hier is een stevige hand voor nodig.”

Op de website van de rijksoverheid staat een uitleg over de rechten en plichten van wie in de bijstand zit.[1]

Het onderdeel Rechten bij een bijstandsuitkering is tamelijk kort:

Als bijstandsgerechtigde kunt u financiële hulp krijgen van uw gemeente. Als bijstandsgerechtigde heeft u recht op een aanvulling op uw inkomen tot aan de voor u geldende bijstandsnorm. Daarnaast kan de gemeente hulp bieden in de zoektocht naar een baan.

Daarna komt een veel uitgebreider hoofdstuk over de verplichtingen. Dit zijn o.a. de volgende:

  • Arbeidsplicht

  • Re-integratieplicht

  • Verplichting tot tegenprestatie

  • Medewerkingsplicht

  • Identificatieplicht

  • Inlichtingenplicht

Bij iedere verplichting staat een waarschuwing: “Voldoet u niet aan deze plicht? Dan kan uw gemeente uw bijstandsuitkering verlagen.”

Het meest uitgebreid zijn de verplichtingen onder de arbeidsplicht. Het volgende is een letterlijk citaat van de website:

  • u moet aangeboden werk aanvaarden en zien te behouden;

  • u moet zich op verzoek inschrijven bij een uitzendbureau;

  • u moet vooraf actief werk zoeken in de gemeente waar u gaat wonen, als u gaat verhuizen;

  • u moet bereid zijn om maximaal 3 uur per dag te reizen als dit nodig is om werk te krijgen;

  • u moet bereid zijn om te verhuizen als het niet mogelijk is om binnen 3 uur reizen per dag werk te vinden;

  • u moet er alles aan doen om benodigde kennis en vaardigheden te verkrijgen en te behouden;

  • u moet meewerken aan de ondersteuning die uw gemeente u oplegt of aanbiedt gericht op arbeidsinschakeling;

  • u moet ervoor zorgen dat uw kleding, persoonlijke verzorging of gedrag het krijgen van werk niet belemmert.

Voldoet u niet aan deze plichten? Dan moet uw gemeente uw bijstandsuitkering verlagen. Valt u niets te verwijten? Dan mag de gemeente dit niet doen. Uw gemeente moet rekening houden met uw persoonlijke omstandigheden.

De laatste toevoeging: “Uw gemeente moet rekening houden met uw persoonlijke omstandigheden”, klinkt heel redelijk. Maar zoals we in de volgende paragraaf zullen zien, is in de Participatiewet voor de toepassing van redelijkheid een onredelijk hoge drempel ingebouwd.

Voor de nieuwe doelgroepen in de bijstand (personen met een arbeidsbeperking, die voorheen onder de WSW of Wajong vielen) is er een aparte webpagina [2]. Hier worden de verplichtingen nog sterker benadrukt. En ook hier wordt aan iedere verplichting een waarschuwing gekoppeld: niet gehoorzamen betekent een korting op de uitkering.

Krijgt u een uitkering van de gemeente? Dan zijn u en uw gemeente samen verantwoordelijk voor uw re-integratie (terugkeer naar werk). De gemeente biedt u voorzieningen aan zoals scholing, werk of begeleiding. 

Re-integratievoorzieningen van gemeenten verplicht

De gemeente kan u voorzieningen aanbieden die u helpen om een baan te vinden. U bent verplicht gebruik te maken van voorzieningen die de gemeente voor u nodig vindt. Doet u dit niet, dan kan de gemeente uw uitkering verlagen.

 Let op deze zin: “U bent verplicht gebruik te maken van voorzieningen die de gemeente voor u nodig vindt.

Hieruit spreekt een mensbeeld – en dat is niet het beeld van de volwassen, mondige burger, die een volwaardig lid is van de participatiemaatschappij. Hier wordt de uitkeringsgerechtigde aangesproken als een klein kind. En wie niet horen wil, moet maar voelen.

* * * * * * *

Overigens: een bijstandsuitkering is bedoeld om een huishouden te voorzien van voldoende inkomen. Wanneer dat huishouden bestaat uit een paar (gehuwd of samenwonend), dan gelden alle verplichtingen voor beide partners (PW, artikel 9, lid 3). Dat kan een hard gelag zijn voor een partner zonder werkervaring.



 
  Vorige

Inhoudsopgave
Volgende

Download als PDF